امام جواد علیه السلام از نگاه دیگران
شخصیت والای علمی- اخلاقی امام جواد علیه السلام در نگاه خلفاء، دانشمندان، نویسندگان و تاریخ نگاران غیر شیعه؛ سندی گویا بر جایگاه رفیع این امام همام در بین مسلمانان می‌باشد. گویند هر گاه خواستی فردی را بشناسی؛ ببین که مخالفانش چه کسانی هستند ودر مورد ایشان چه می‌گویند؟ در این مقاله قصد داریم برای شناخت بیشتر این امام عزیز به عنوان نمونه، مواردی از سخنان عالمان اهل تسنن را ذکر نماییم.
مامون عباسی
خلیفه مقتدر عباسی در پاسخ به اعتراض بزرگان بنی عباس در خصوص به تزویج درآوردن دخترش"ام الفضل"به امام جواد (علیه السلام)، این امام همام را اعجوبه عصر خواند و گفت:"قد اخترته لتفضیله علی کافة اهل الفضل فی العلم والفضل مع صغر سنه والاعجوبه فیه بذالک"؛ من بدان جهت وی را به دامادی خود برگزیدم که با کمی سن در علم و فضیلت بر همه اهل زمان برتری دارد و در علم و دانش اعجوبه ای است. (1)
اسقف بزرگ مسیحی
اسقف مسیحی پس از آگاهی یافتن از علم و دانش امام جواد (علیه السلام) در مسائل پزشکی گفت:
به نظر می‌رسد این شخص"امام جواد (علیه السلام)"پیامبری از نسل پیامبران است. (2)
سبط بن جوزی
یوسف بن قزا اغلی بن عبدالله بغدادی مشهور به سبط بن جوزی پس از بیان تاریخ تولد و شهادت حضرت می‌نویسد: کان علی منهاج ابیه فی العلم والتقی و الزهد والجود.
او در علم و تقوا، پرهیزکاری و سخاوت؛ چون پدر بزرگوارش"امام رضا (علیه السلام) "و دنباله رو او بود. (3)
ابن ابی طلحه
ابن ابی طلحه در کتاب مطالب السؤول فی المناقب آل الرسول درباره شخصیت امام جواد(علیه السلام) می‌نویسد: او گرچه صغیرالسن است ولی کبیرالقدر و رفیع الذکر می‌باشد. (4)
ابن صباغ مالکی
علی بن محمد احمد مشهور به"ابن صباغ"فقیه مالکی و متوفای 855 در مکه پس از بیان گوشه ای از خصوصیات زندگی حضرت جواد(علیه السلام)، می‌نویسد: آری چنین بود کرامات جلیل و مناقب او.
و در جای دیگر می‌افزاید: چه گوییم ما در جلالت و مقام امام جواد(علیه السلام) و فضیلت کمال و عصمت و جلال او، حضرت در میان طبقات ائمه (علیه السلام) سنش کمتر از همه و قدر و شانش اعظم است. او در اندک مدتی از عمر شریفش کراماتی بسیار و معجزاتی بی شمار از خود نشان داده و معارج و فضیلت کمال را طی کرده و از رشحات و تراوش دانش و بینش خود اثرها گذاشته و از نفحات و ریزش فضل کمالش بی اندازه و شمار فیوضاتی به عالم علم نثار فرموده، چه با مجالس و محافلی که متکلم به احکام گردیده و از مسایل، حلال و حرام را بیان نموده و زبان دشمنان وخصم بد فرجام را به منطق صحیح و گفتار ملیح خود الکن کرده و گاه، بسیار انجمن و محفلی که در صدر جلساء و راس خطبا و بلغاء قرار گرفته و در برابر خود تمامی فصحاء و علما و حکما را تحت الشعاع قرار داده است. (5)
صلاح الدین صفدی
خلیل بن ابیک بن عبدالله، معروف به صلاح الدین صفدی، ادیب و مؤرخ نامدار اهل فلسطین که در حدود دویست تصنیف از وی برجای مانده، می‌نویسد:
"محمد بن علی، همان جواد بن رضا (علیه السلام) بن الکاظم موسی بن الصادق جعفر رضی الله عنهم است. لقب او جواد، قانع و مرتضی است. وی از فرزندان اهل بیت نبوت است که در سخاوت شهرت داشت تا جایی که او را جواد(علیه السلام)، نام نهاده اند، او یکی از امامان دوازده گانه است. (6)
ابن تیمیه
ابن تیمیه می‌گوید:" محمد فرزند علی ملقب به جواد از بزرگان و اعیان بنی هاشم است که در سخاوت و بزرگواری شهرت تام دارد. (7)
یوسف بن اسماعیل نبهانی
یوسف بن اسماعیل نبهانی حنفی ادیب و شاعر فلسطینی، متولد 1350 هجری که از وی سیزده کتاب مهم بر جای مانده، می‌نویسد:
"محمد جواد فرزند علی رضا (علیه السلام) از بزرگان امامان و چراغ هدایت امت و سادات اهل بیت (علیه السلام) است که عبدالله شبراوی شافعی نیز از وی در کتاب خود"الاتّحاف بجبّ الاشراف"با ستایش و تکریم یاد کرده است. (8)
محمود بن وهیب بغدادی فنخی
محمدالجواد (علیه السلام) فرزند علی بن الرضا (علیه السلام) است کنیه او مانند کنیه جدش محمد الباقر، ابو جعفراست رضی الله عنهما.
سه لقب وی جواد، قانع و مرتضی است که مشهورترین آنها"جواد"است. رنگ پوست او سفید، قامتش معتدل و نقش انگشترش نعم المقدّرالله، و وارث علم پدر بود. (9)
علی جلال حسینی
علی جلال حسینی دانشمند بزرگ مصری می‌نویسد:
"محمدالجواد ابوجعفر دوم، فرزند علی (علیه السلام) در سال 195 هجری در مدینه دیده به جهان گشود. وی با وجود سن کم در علم و فضیلت سرآمد همه عالمان و اهل فضیلت زمان خویش بود. (10)
خیرالدین زرکلی
خیرالدین زرکلی می‌نویسد:"ابوجعفر جواد (علیه السلام) چون اجداد خویش مقام بلندی داشت. هوشمند و خوش بیان بود و استعداد نیرومند و اصیلی داشت. (11)
1- بحارالانوار، ج50، ص75 / موسوعة الامام الجواد(علیه السلام)، ج1، صص360 و 363/ اعیان الشیعه، ج3، ص 129.
2- المناقب لابن شهرآشوب،ج4، ص389 / موسوعة الامام الجواد (علیه السلام)،ج1، ص362.
3- تذکرة الخواص، ص202 / الامام جواد (علیه السلام)، ص72.
4- کشف الغمه، ج2، ص186.
5- حلیة الابرار، ج 4، ص568 / الفصول المهه، ص266 / موسوعة الامام الجواد (علیه السلام)، ج1، ص364 / سرور الفؤاد ابوالقاسم سحاب، صص 40 و 41.
6- الوافی بالوافیات، ص105 / الامام محمد الجواد (علیه السلام)، ص73.
7- منهاج السند، ص 127.
8 - جامع کرامات الاولیاء،ج1، ص100.
9- جوهرة الکلام، ص147 / الامام الجواد (علیه السلام)، ص76.
10- زندگانی امام جواد(علیه السلام)، ص200.
11- الامام محمد الجواد (علیه السلام)، ص76 / زندگانی امام جواد (علیه السلام)، ص200.
منبع: سایت تبیان
پایگاه اطلاع رسانی شیعه شناسی
