نقد کتاب شاهراه اتحاد (نصوص امامت) نوشته آقای حیدر علی قلمداران-۶
آقای قلمداران کلمه (امه) در آیه وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُون (مومنون /۵۲) را به معنای جماعت ترجمه کرده است.
ما باید توجه داشته باشیم که کدامیک از معانی جماعت ، زمان، یکنفر خاص، دین و آیین، مناسب کلمه أُمَّةً در این آیه است .
هذِهِ اسم ان و أُمَّتُکُمْ خبر ان می‌باشد. اگر امه در این آیه به معنای جماعت باشد و مخاطب نیز مسلمانان باشند و آیه به صورت جمله اخباری بیان شود، ترجمه اینگونه خواهد بود:
همانا (ای مسلمانان) این جماعت شماست که جماعت واحد و متحدی می‌باشد...
حال آنکه به شهادت تاریخ و هم بنا بر روایت مشترک فریقین پیامبر فرمودند:
ان أمتی ستفترق علی اثنتین و سبعین فرقة فتهلک إحدی وسبعین وتخلص فرقة.
عن أنس بن مالک أن رسول الله صلی الله علیه وسلم قال إن بنی إسراییل تفرقت إحدی وسبعین فرقة فهلکت سبعون فرقة وخلصت فرقة واحدة وان أمتی ستفترق علی اثنتین وسبعین فرقة فتهلک إحدی وسبعین وتخلص فرقة
مسند احمد - الإمام احمد بن حنبل - ج ۳ - ص ۱۴۵
حال سوال این است: این بیان چگونه إخباری است ؟ چگونه خداوند در قران اخبار به دروغ می‌کند و میفرماید:
همانا (ای مسلمانان) این جماعت شماست که جماعت واحد و متحدی می‌باشد در حالی که حتی در زمان رسول خدا هم امت اسلامی امت واحدی نبوده است. دلیل بر واحد نبودن امت را از قران پیگیری می‌کنیم :
الف: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ الَّذینَ یُسارِعُونَ فِی الْکُفْرِ مِنَ الَّذینَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُم ( ۴۱ / مایده)
و باید توجه داشت که این ایه در سالهای آخر عمر پیامبر نازل شده است. آیا مسلمینی که بظاهر ایمان آوردند و بسرعت بسوی کفر در حرکت هستند با مسلمین مومنین یک امت هستند ؟
پس ترجمه آیه به صورت گفته شده توسط آقای قلمداران، خلاف یک امر مسلم تاریخی است ، چرا که در زمان خود پیامبر هم وجود افراد منافق و گروههای توطئه گر، حکایت از عدم وحدت امت اسلامی می‌کند و بدیهی است که هرگز وحدت به معنای کامل آن حاصل نبوده است .
و اگر بیان گردد که آیه فوق جمله ای انشایی است که به صورت اخباری آمده است یعنی خدای متعال امر به وحدت مسلمانان نموده است، با توجه به دلایل عقلی و نقلی و تایید آیات دیگر مشخص است که خدای متعال نفس وحدت را مد نظر نداشته بلکه وحدت حول حبل الله و آیین مرضی خدا مورد نظر حق متعال بوده است و این همان مدعای ما است.
چه بسا اجتماع حول حق توسط عده ای کم از افراد یک جامعه انجام گیرد و خدای متعال همین تعداد کم را رستگار نامیده است، چنانچه در مورد مومنین به حضرت نوح علیهم السلام شاهد آن هستیم.
وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلاَّ قَلیلٌ ، وَ قَلیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُور ، وَ ما یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَ هُمْ مُشْرِکُون ،
و یا اینکه پایداری در کنار پیامبر خدا توسط عده کمی از مسلمین صورت گیرد و خدای متعال این عده کم ولی صابر را ستوده است:
وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَیْها وَ تَرَکُوکَ قایِماً قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ وَ اللَّهُ خَیْرُ الرَّازِقینَ (۱۱ / جمعه )
و چون تجارت و سرگرمیای ببینند، به سوی آن جذب میشوند و تو را ایستاده به حال خود رها میکنند. بگو آنچه نزد خداست، از سرگرمی و تجارت بهتر است و خداوند بهترین روزی دهندگان است.
حال اگر امه را بمعنی دین و عقیده و آیین ترجمه نماییم. ترجمه زیبا و هماهنگی از آیه بدست می‌آید:
و همانا (ای مسلمانان یا ای اهل کتاب) اسلام این آیین شماست، آیینی که (با سایر ادیان الهی) یکسان است و (در همه ادیان و برای همه انسانها) من پروردگار شما هستم پس مرا عبادت کنید:
قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللَّهَ وَ لا نُشْرِکَ بِهِ شَیْیاً وَ لا یَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ (آل عمران )
بگو ای اهل کتاب! بیایید کلمهای را که بین ما و شماست بپذیرید که جز خدا را نپرستیم و کسی را با او شریک نکنیم و بعضی از ما بعضی دیگر را غیر از خداوند یگانه به خدایی نپذیرد و اگر روی برگردانند، بگویید گواه باشید که ما مسلمانیم.
اساس همه ادیان بر توحید و عبادت خدا می‌باشد و پیامبر ما نیز همچون سایر پیامبران الهی آیینی مبتنی برتوحید آورده است و این همان بیان آیه قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللَّهَ می‌باشد
و کسی مجاز نیست در این دین الهی طریقی جز طریق انبیاء بپیماید و آیینی مخالف رضای خدا و بنام دین خدا را مطرح سازد و به تعبیر قرآن:
فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ زُبُراً کُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ (۵۳ / مومنون)
(زبر) دو معنا دارد:
الف = زبور یعنی کتاب یا نوشته
ب = زبر یعنی موهای پشت یال است که یکسان و متحد است. بعضی قسمت بالای آن موها را از بقیه جدا میکنند وآنرا می‌بافند. عرب به آن زبر می‌گوید:
فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ زُبُراً یعنی جدا شده و خدا مومنین را از اینکار نهی کرده است.
این آن چیزی است که خدای متعال از آن نهی کرده است و لو اینکه افراد قلیلی از مسلمین بر آن پای بند باشند چنانچه در مورد قوم موسی رخ داد:
َو مِن قَوْمِ مُوسیَ أُمَّةٌ یهَْدُونَ بِالحَْقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ و جماعتی از قوم موسی هستند که به دین حق هدایت کنند و به آن دین حکم و دادگری نمایند.
کسی نمی‌تواند آیه وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُون (مومنون /۵۲) را بصورت اخباری ترجمه کند، به دلیل اینکه امت واحده بودن مسلمانان دروغ از آب در می‌آید (ای مسلمانان جماعت شما جماعتی واحده است .) و اگر این آیه را انشایی ترجمه کنیم هیچگاه خداوند نمی‌فرماید ای مسلمانان بهر وسیله ای که شد و تحت هر شرایطی با هم متحد شوید چون همیشه تحت شرایط خاص و مرضی الهی امر به وحدت فرموده است:
وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا
باید حول حبل الهی وحدت ایجاد شود نه غیر آن .
اکنون کلمه امه در دو آیه ۵۱ و ۵۲ و ۵۳ سوره مومنون را با آیین و ملت ترجمه می‌کنیم:
یَأَیهَُّا الرُّسُلُ کلُُواْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَ اعْمَلُواْ صَالِحًات إِنیِّ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ وَ إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکمُْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُون فَتَقَطَّعُواْ أَمْرَهُم بَیْنهَُمْ زُبُرًا کلُُّ حِزْبِ بِمَا لَدَیهِْمْ فَرِحُونَ (مومنون / ۵۱ و ۵۲ و ۵۳)
ترجمه:
ای رسولان از غذاعای پاکیزه بخورید و اعمال صالح انجام دهید همانا من به آنچه انجام می‌دهید آگاه هستم و این دین، آیین شماست و من پروردگار شما هستم پس تقوای مرا پیشه کنید ولی مردم کارهای خود را پراکنده کردند و هر حزبی به آنچه دارد، دلخوش است .
خدا به همه رسولان یک آیین عرضه داشته است و همه ادیان، مردم را به توحید و خوردن طیبات و دوری از فواحش و... دعوت کردند.
ای مسلمانان این همان آیین شما است ای اهل کتاب این آیینی که پیامبر اکرم آورده همان آیین موسی و عیسی است وَ إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکمُْ أُمَّةً وَاحِدَةً این همان آیین شما ست و این آیینی واحد است. لذا بعد میفرماید:
فَتَقَطَّعُواْ أَمْرَهُم بَیْنهَُمْ زُبُرًا کلُُّ حِزْبِ بِمَا لَدَیهِْمْ فَرِحُونَ (۵۳ / مومنون)
ولی مردم کارهای خود را پراکنده کردند و هر حزبی به آنچه دارد، دلخوش است .
نکته قابل توجه و مهم این است تعداد نفراتی که با هم وحدت میکنند، نیست بلکه مهم این است که وحدت حول امر الهی صورت گیرد.
خدای متعال میفرماید: (گروهی از قوم موسی بر هدایت هستند ) و به دیگران و جدا افتاده ها امر نکرد:(ای کسانی که جدا شدید بروید با بقیه وحدت ایجاد کنید)بلکه می‌گوید: گروهی از امت موسی بر حق هستند. توجه داشته باشیم که خداوند از عبارت (من قوم موسی) مردم کافر از قوم موسی را بیان نمی‌فرماید بلکه میفرماید : وَ مِن قَوْمِ مُوسیَ أُمَّةٌ یهَْدُونَ بِالحَْقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُون.
به هر صورت و با هر دو ترجمه نتیجه ای یکسان حاصل می‌شود که با هدف نویسنده کتاب نصوص امامت (حیدر علی قلمداران) از استناد به آیات فوق مغایر خواهد بود. ضمن اینکه ترجمه دوم (به معنای آیین و مذهب ) توسط بسیاری از مفسرین شیعه و سنی نظیر طبرسی و طبری مورد تایید قرار گرفته است.
طبرسی در مجمع البیان می‌گوید :
امه در این آیه به معنی مذهب و اعتقاد است، مولف مجمع البیان سپس یک {قِیل} می‌آورد و می‌گوید: گفته شده است که به معنی جماعت هم هست. در این آیه اکثرا که نگاه می‌کنیم گفته اند که ملت در این آیه به معنی مذهب، اعتقاد، آیین، روش می‌باشد.
واضح است که تا قیامت نیز اختلافات و چند گونگی در آراء و عقاید وجود خواهد داشت.
وبلاگ آقای حسینی ورجانی
