حدیث دُرِّ نجف
آقای طباطبایی حدیثی را در رابطه با شرافت نظر به در نجف و ثواب آن از کتاب حلیة المتقین نقل و پیرامون آن چنین اظهار نظر میکند:
"باز مجلسی ضمن همان کتاب دربارة ثواب سنگ‌هایی که در بیابان‌های نجف افتاده و میتوان از آنها انگشتری ساخت و بر دست کرد می‌نویسد:
حضرت صادق -علیه السلام- فرمود: «آن دری که در نجف اشرف خدا ظاهر می‌سازد بدرستی که هر که آن را دست کند به هر نظر کردنی به آن خداوند عالمیان زیارتی یا حجی یا عمره‌ای در نامة اعمال او بنویسد که ثوابش ثواب پیغمبران و صالحان باشد و اگر خدا رحم نمی‌کرد بر شیعیان ما هر آینه هر نگین از آن به قیمت بسیار می‌رسید و لیکن خدا ارزان کرده است برای ایشان که توانگر و فقیر ایشان توانند در دست کرد».(حلیة المتقین ص ۱۹-۲۰)
آیا ثواب پیغمبران خدا آن اندازه ارزان است که با نگاه کردن به قطعه سنگی برابری میکند!
تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!"
پاسخ:
همانگونه که در ذیل نقد مطالب قبلی ایشان نیز مطرح شد, ثواب و پاداش الهی با معیارهای ذهنی ما مطابقت ندارد و بنا نیست که میزان ثواب و عقاب اعمال مطابق نظر ما باشد. چرا که خداوند لایسیل عما یفعل است! آیا کسی از خدای متعال در قبال انجام اعمال طلبی دارد یا آنکه همه ی ثواب‌های وعده داده شده صرفا از روی لطف و رحمت خداست با کدام محاسبات عقلی میتوان رابطه ای میان یک عمل محدود - ولو کامل با رعایت تمامی شرایط - و خلود در بهشت برقرار کرد چگونه میتوان تفکرات آقای طباطبایی را با صریح آیات قرآن جمع کرد که بیان یک جمله کوتاه استغفرالله ربی و اتوب الیه که با نیت خالص بیان شود از بین برنده تمامی گناهان و حتی تبدیل آنها به حسنات باشد جز این است که این امور جز از سر لطف و احسان پرودگار است و از کریم جز این سزاوار نیست که کم را بسیار فزونی بخشد. والا هر صاحب خردی عمل به مثل را وظیفه خود میداند.
توجه به آیات و معارف قرآنی مدام ما را متذکر به این امر میکند که ثواب اعمال از روی الطاف خدای رحیم است و عقابش از روی عدل. غرض از اطاله مقدمه بیان این جمله بود که بله! اگر خدای متعال بخواهد که نگاه کردن به یک سنگ معادل بلکه بیشتر از ثواب همه انبیای الهی باشد نه بر حریم عدل و نه بر حریم کرم و نه حتی بر حریم حکمت او گزندی وارد است.
و اما در پاسخ به شبهه مطرح شده اندکی تامل در حدیث شریف جای هیچ نقطه ابهام نمی‌آمد. اما ذهن جهت دار آقای طباطبایی مجال درنگ در روایا شریف را از او گرفته و او را در شهوت قلم فرسایی غرق نموده است. ما برای برداشت صحیح متن عربی حدیث را آورده و آن را ترجمه میکنیم. متن عربی آورده شود. حضرت صادق که درود خدا بر او باد می‍فرمایند خدای متعال به هر کسی که انگشتری با نگین سنگ نجف اشرف در دست داشته باشد به ازای هر نگاه بر آن سنگ به وی ثواب حجی عطا میکند که پیامبران الهی و بندگان صالح به جا آورده اند. به بیان ساده تر یک حج که توسط انبیای الهی انجام شده باشد چقدر ثواب و ارزش دارد همان ثواب را خدای متعال به جهت شرافت این سنگ در هر نگریستنی به آن عطا میکند.
بسیار واضح و بدیهی است که عملی که توسط یک نبی الهی انجام پذیرد کامل تر از عمل یک شخص عادی است. طبیعتا حج او نیز شامل همین بیان است.
نکته قابل تامل این است که بیان ثواب حج برای نگریستن به در نجف بدین معنا نیست که کسی که به دُر نگاه کند از رفتن به حج واجب معاف میشود و وظیفه از او ساقط میگردد بلکه منظور انجام یک عمل مستحب و ثواب مترتب بر آن شده است نه جای گزینی عملی مستحب به جای عمل واجب.
مطلب قابل تامل دیگر اینست که آیا هر کسی مثلا یهودی و نصرانی و یا کافری به دُر نجف بنگرد چنین ثوابی برای او لحاظ میشود یا نه جواب در حدیث بیان شده است که خیر. خدا ثواب این عمل را به کسی که دارای اعتقادات صحیح و حقه است و از شیعیان امیرالمومنین علیه السلام است اختصاص داده است.
در پایان مجددا متذکر میشویم که ذکر کلمه حج یا عمره در حدیث موید این است که منظور ثواب حج انبیا میباشد نه ثواب همه اعمال انبیا والا ضرورتی به ذکر عمل حج نبود. اما منتفد مغرض حتی زحمت تامل در روایت را به خود نداده است و به تمسخر و استهزا پرداخته. الله یستهزی بهم و یمدهم فی طغیانهم یعمهون.(آیه ۱۵ سوره بقره) با این بیان اساسا شبهه وارد نیست و لازم است که آقای طباطبایی با دقت بیشتری به روایات نظر کنند و با چنین دلایل بی اساس و ضعیفی به کلام معصومین و راویان شریف خرده نگیرند. حال به خوانندگان محترم میگوییم تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل....!
وبلاگ قرآنیان
